Η ακράτεια ούρων χαρακτηρίζεται από βλάβες σε δύο κυρίως όργανα: το σφιγκτήρα της ουρήθρας που ελέγχει τη ροή των ούρων και την ουροδόχο κύστη. Βλάβες στον πρώτο οδηγούν σε αδυναμία διακοπής της ροής των ούρων κι επομένως ακράτεια ενώ βλάβες στη δεύτερη οδηγούν σε ανεξέλεγκτη ενεργοποίηση της που προκαλεί ανεπιθύμητη και μη ελεγχόμενη ούρηση που επίσης θεωρείται ακράτεια. Οι χειρουργικές τεχνικές αποσκοπούν κυρίως στην αντιμετώπιση του πρώτου παράγοντα, του σφιγκτήρα.
Πως αντιμετωπίζεται χειρουργικά η ακράτεια στις γυναίκες;
Στις γυναίκες η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται στην τοποθέτηση ταινιών ακράτειας. Παλαιότερα υπήρχαν κι άλλες τεχνικές χωρίς τη χρήση ταινίας αλλά έχουν πλέον σχεδόν εξαλειφθεί και χρησιμοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις.
Η επέμβαση πραγματοποιείται διακολπικά. Η γυναίκα ξαπλώνει στη γυναικολογική θέση εξέτασης και γίνεται μια τομή στο πρόσθιο τοίχωμα του κόλπου ακριβώς στο σημείο που βρίσκεται η ουρήθρα. Παρασκευάζεται προσεκτικά η περιοχή της ουρήθρας και στη συνέχεια χρησιμοποιούμε ένα ειδικό εργαλείο, σα βελόνα αλλά με ειδική διαμόρφωση, πάνω στο οποίο είναι περασμένο το ένα άκρο της ειδικής αυτής ταινίας. Υπάρχουν δυο βασικές τεχνικές τοποθέτησης της ταινίας.
Ο σκοπός είναι να δημιουργήσει η ταινία μια αγκύλη, με σχήμα U στη βάση της οποίας θα ακουμπάει ο σφιγκτήρας ενώ τα άκρα θα είναι στερεωμένα στο σώμα.
Στη μία τεχνική τα άκρα βγαίνουν χαμηλά στην κοιλιά πάνω από την ηβική σύμφυση ενώ στην άλλη κατευθύνονται πολύ πιο πλάγια και βγαίνουν στη μέσα μεριά των μηρών πολύ ψηλά, στα χείλη του αιδοίου περίπου.
Και στις δυο περιπτώσεις αυτές οι δύο έξοδοι είναι μεγέθους λίγων χιλιοστών. Ανάλογα με την τεχνική η βελόνα περνάει διαδοχικά από την κάθε πλευρά της ουρήθρας δημιουργώντας ένα πολύ λεπτό «κανάλι» στους ιστούς και εν συνεχεία, με ειδική τεχνική τοποθετείται η ταινία στην ανατομική αυτή πορεία.
Ο χώρος που δημιουργείται είναι πολύ λεπτός και έτσι ο πόνος είναι σχεδόν ανύπαρκτος. Η ταινία είναι ειδικής κατασκευής και αυτοσυγκρατείται καθώς γαντζώνεται στο σημείο που την βάλαμε. Στη συνέχεια κλείνουμε την τομή στον κόλπο και τις δυο μικρές τομές στο δέρμα και η γυναίκα μπορεί να φύγει την ίδια ή συχνότερα την επόμενη ημέρα με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Πως αντιμετωπίζεται χειρουργικά η ανδρική ακράτεια;
Ταινία ακράτειας: συνίσταται σε ήπιες μορφές ακράτειας και είναι μια απλή επέμβαση που αποκαθιστά άμεσα το πρόβλημα.
Συνίσταται στην τοπoθέτηση μιας ταινίας πίσω από την ουρήθρα όπως και στις γυναίκες. Λόγω του ότι δεν υπάρχει κόλπος η τομή γίνεται στο κάτω μέρος του σώματος (περίνεο) με τον ασθενή τοποθετημένο επίσης σε γυναικολογική θέση.
Εν συνεχεία παρασκευάζεται η ουρήθρα έτσι ώστε να έχουμε επαρκή χώρο για να μπει η ταινία. Γίνονται δύο τομές λίγων χιλιοστών δεξιά κι αριστερά στο ύψος που το εσωτερικό μέρος των μηρών συναντά τη βάση του σώματος.
Από εκεί μπαίνουν πάλι οι ειδικές βελόνες και βγαίνουν δίπλα στην ουρήθρα. Στο «κανάλι» που σχημάτισαν τοποθετείται η ταινία η οποία στη συνέχεια με ειδικούς χειρισμούς τοποθετείται στην τελική της θέση.
Εύκαμπτη ουρηθροσκόπηση μπορεί να πραγματοποιηθεί εκείνη την ώρα για να ελεγθεί εσωτερικά ο σφιγκτήρας. Η ταινία κι εδώ είναι αυτοσυγκρατούμενη και δεν μετακινείται αφού μπει στην τελική της θέση. Ο ασθενής την επόμενη ημέρα μπορεί να εξέλθει από την κλινική.
Τεχνητός σφιγκτήρας
Είναι μια πιο ειδική επέμβαση και συνίσταται στα βαριά περιστατικά ακράτειας όπου υπάρχει πλήρη βλάβη του σφιγκτήρα. Συνίσταται στην τοποθέτηση ενός τεχνητού σφιγκτήρα, «υδραυλικού», ο οποίος ανοιγοκλείνει όπως και ο φυσιολογικός κατά βούληση και επιτρέπει κανονική ούρηση και πλήρη εγκράτεια.
Ο ασθενής τοποθετείται πάλι σε γυναικολογική θέση και τοποθετείται καθετήρας. Με μια τομή στο περίνεο αποκαλύπτεται η ουρήθρα. Παρασκευάζεται το σημείο που βρίσκεται ο χαλασμένος σφιγκτήρας και δημιουργείται χώρος γύρω από την ουρήθρα για να μπει ο νέος σφιγκτήρας. Στη συνέχεια μετά από κατάλληλη μέτρηση τοποθετείται ο νέος σφιγκτήρας γύρω από την ουρήθρα.
Πρόκειται για ένα κυκλικό «μπαλόνι» που φουσκώνοντας σφίγγει την ουρήθρα όπως και το πιεσόμετρο που μετράει την πίεση τυλιγμένο γύρω από το χέρι μας. Ανάλογα με την περίπτωση κάθε ασθενή υπάρχουν μικρές διαφορές στην τελική θέση τοποθέτησης του σφιγκτήρα. Για τη λειτουργία του σφιγκτήρα απαιτείται ένας διακόπτης –αντλία κι ένα μικρό ρεζερβουάρ για την προσωρινή αποθήκευση του υγρού όσο είναι ξεφούσκωτος ο σφιγκτήρας και ουρεί ο ασθενής.
Το ρεζερβουάρ τοποθετείται με ειδική τεχνική και χωρίς άλλη τομή δίπλα από την ουροδόχο κύστη και δεν είναι ψηλαφητό. Ο διακόπτης- αντλία που ενεργοποιεί το σύστημα του σφιγκτήρα τοποθετείται στο όσχεο κοντά στους όρχεις και ο ασθενής τον ψηλαφά εύκολα καθώς μοιάζει με μικρό μπαλονάκι. Είναι το μόνο τμήμα του κυκλώματος που θα ψηλαφά ο ασθενής. Όλα τα μέρη ενώνονται με ειδικά σωληνάκια για να μεταφέρουν το υγρό από το σφιγκτήρα στο ρεζερβουάρ κι αντίστροφα. Ολοκληρώνοντας την επέμβαση κλείνει η τομή κι ασθενής παραμένει στην κλινική μία –δύο ημέρες συνήθως.
Η λειτουργία του τεχνητού σφιγκτήρα είναι απλή. Ο σφιγκτήρας παραμένει συνεχώς ενεργοποιημένος (φουσκωμένος) και σφίγγει την ουρήθρα εμποδίζοντας τις απώλειες των ούρων. Όταν ο ασθενής θέλει να ουρήσει πηγαίνει στη λεκάνη της τουαλέτας και πιέζει το διακόπτη.
Αυτός μεταφέρει το υγρό στο ρεζερβουάρ ξεφουσκώνοντας το σφιγκτήρα κι έτσι απελευθερώνεται η ουρήθρα και ξεκινάει η ούρηση. Όταν ολοκληρωθεί η ούρηση ενεργοποιείται αυτόματα και ξαναφουσκώνει προσφέροντας πάλι εγκράτεια. Πρόκειται για μια εξαιρετική λύση για τους ασθενείς με πλήρη βλάβη του σφιγκτήρα που αλλιώς θα ήταν καταδικασμένοι να φοράνε πάνες για όλη τους τη ζωή.
Ο χειρουργικές λύσεις για την ακράτεια των ούρων στον άνδρα και την γυναίκα έχουν εξελιχτεί και απλοποιηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Με ελάχιστη νοσηλεία και με ήπιες χειρουργικές παρεμβάσεις λύνουν ένα βασανιστικό πρόβλημα για τον ασθενή.
