Καρκίνος Νεφρού
Ο καρκίνος του νεφρού είναι ο τρίτος σε σειρά καρκίνος του ουροποιητικού συστήματος.
Ποια τα στάδια – σταδιοποίηση του καρκίνου των νεφρών;
Η πιο συχνή μορφή του είναι ο νεφροκυτταρικός τύπος αλλά υπάρχουν αρκετοί ιστολογικοί τύποι. Στα αρχικά στάδια δημιουργείται μια μάζα στον νεφρό η οποία αρχικά είναι ασυμπτωματική. Προοδευτικά μεγαλώνοντας καταστρέφει τον νεφρό ενώ παράλληλα δίνει μεταστάσεις σε διάφορα όργανα.
Στα αρχικά στάδια και όσο όγκος είναι μικρός, η σωστή αφαίρεση του έχει εξαιρετικά αποτελέσματα και υψηλότατα ποσοστά ίασης. Το γεγονός της μεγάλης αποτελεσματικότητας της έγκαιρης χειρουργικής αντιμετώπισης σε συνδυασμό με το ότι η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές καθιστούν την έγκαιρη διάγνωση ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του ασθενούς.
Ποια τα αίτια εμφάνισης καρκίνου νεφρού;
Δεν υπάρχουν ξεκάθαροι προδιαθεσικοί παράγοντες. Η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το οικογενειακό ιστορικό, το αντρικό φύλο είναι κάποιοι παράγοντες που φαίνεται ότι παίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση του.
Ποια τα συμπτώματα καρκίνου νεφρού;
Στα πρώτα στάδια η νόσος είναι ασυμπτωματική και μπορεί να διαγνωσθεί σε τυχαίο υπερηχογραφικό έλεγχο. Όσο μεγαλώνει ο όγκος όμως μπορεί να εμφανιστεί αιματουρία, πόνος στην περιοχή του νεφρού, ψηλαφητή μάζα στην κοιλιά, αδυναμία, καταβολή ή και ένα σύνολο άσχετων φαινομενικά ευρημάτων όπως υπέρταση, υπερασβεστιαιμία κ.α. που οφείλονται στην εμφάνιση του παρανεοπλασματικού συνδρόμου, μιας κατάστασης που προκαλείται από την απελευθέρωση διάφορων ουσιών από τον νεφρό κι εκδηλώνεται από όργανα ή συστήματα άσχετα από τον νεφρό. Επειδή όλα αυτά τα συμπτώματα όμως δεν οφείλονται μόνο σε καρκίνο του νεφρού χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην αξιολόγηση τους.
Πως γίνεται η διάγνωση καρκίνου του νεφρού;
Η διάγνωση της νόσου γίνεται κυρίως με απεικονιστικές μεθόδους. Ακόμα και το υπερηχογράφημα μπορεί να θέσει τη διάγνωση. Συνήθως η εικόνα είναι αρκετά διαγνωστική καθώς απεικονίζεται μια μάζα στο νεφρό που διαφέρει από το υπόλοιπο νεφρικό παρέγχυμα. Αρκετές φορές όμως το υπερηχογράφημα δεν μπορεί να μας δώσει ξεκάθαρες πληροφορίες. Στις περιπτώσεις αυτές καταφεύγουμε στην αξονική τομογραφία, στην αξονική πυελογραφία ή και στη μαγνητική τομογραφία προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα και να διαπιστωθεί η έκταση της νόσου. Αυτές οι εξετάσεις είναι πιο εξειδικευμένες και με πιο λεπτομερή απεικόνιση.
Επίσης η ακρίβεια της διάγνωσης ενισχύεται με τη χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού που κάνει πιο ευδιάκριτο τον όγκο σε σχέση με το υπόλοιπο νεφρικό παρέγχυμα. Επίσης έχουν το πλεονέκτημα ότι απεικονίζουν και το υπόλοιπο σώμα κι έτσι δίνουν πολύ σημαντικές πληροφορίες για πιθανή τοπική επέκταση του όγκου γύρω από τον νεφρό όπως επίσης και την ύπαρξη πιθανών μεταστάσεων.
Ειδικά για τη διερεύνηση πιθανών μεταστάσεων μπορεί να χρειαστούν συμπληρωματικές εξετάσεις όπως αξονική θώρακος, σπινθηρογράφημα οστών κ.α.
Αιματολογικές εξετάσεις ή και ούρων μπορεί επίσης να χρειαστούν συμπληρωματικά. Σε κάποιες περιπτώσεις που οι απεικονιστικές εξετάσεις δε μας ξεκαθαρίζουν τη διάγνωση ίσως να χρειαστεί να γίνει βιοψία στον νεφρό. Παρότι δεν είναι συχνή πρακτική και δεν την προτιμούμε, υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις που είναι σημαντικό, προκειμένου να τεθεί η διάγνωση και να αποφασιστεί η θεραπεία, να έχουμε ιστολογική εικόνα από τον τύπο του όγκου.
Αυτό είναι σημαντικό σε ασθενείς που έχουν έναν μόνο νεφρό του οποίου η χειρουργική αφαίρεση δημιουργεί προβλήματα καθώς ο ασθενής μένει χωρίς νεφρό και κυρίως όταν έχουμε αμφιβολίες πως ο όγκος που βρήκαμε είναι κακοήθης καθώς υπάρχουν και καλοήθεις όγκοι του νεφρού.
Η έκταση της νόσου είναι πολύ σημαντική καθώς επηρεάζει καθοριστικά την πρόγνωση και την πορεία του ασθενούς. Η νόσος στα πρώτα στάδια (στάδιο Ι και ΙΙ) περιορίζεται μέσα στον νεφρό ή στα περιβλήματα που τον περιβάλλουν.
Όσο είναι περιορισμένη χωρίς την ύπαρξη λεμφαδένων ή μεταστάσεων, η νόσος θεωρείται αρχικού σταδίου και η αντιμετώπιση είναι σχετικά εύκολη. Η πρόοδος της νόσου σε λεμφαδένες ή άλλα όργανα αυξάνει το στάδιο της νόσου (στάδιο ΙΙΙ και IV) και αλλάζει σημαντικά την πρόγνωση.
Στις περιπτώσεις αυτές η αφαίρεση του νεφρού είναι σημαντική αλλά δεν αρκεί. Χρειάζονται οπωσδήποτε συμπληρωματικές θεραπείες.
Καρκίνος Νεφρού: Ποια είναι η θεραπεία – αντιμετώπιση;
Η βασική θεραπεία είναι η νεφρεκτομή. Συνίσταται στην αφαίρεση του νεφρού και των περιβλημάτων του. Μπορεί να γίνει είτε ανοικτά με τομή είτε λαπαροσκοπική ή πλέον ρομποτικά. Είναι επέμβαση που παρότι θέλει εμπειρία και προσοχή, η νοσηλεία της, ειδικά με τις ρομποτικές τεχνικές, μπορεί να είναι πολύ μικρής διάρκειας, ελάχιστων ημερών.
Σε μικρούς όγκους αρχίζει και κερδίζει έδαφος η ογκεκτομή σε μια προσπάθεια να διατηρήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο νεφρικό παρέγχυμα. Ειδικά σε ασθενείς που έχουν μόνο έναν νεφρό, η διατήρηση νεφρικού παρεγχύματος είναι υψίστης σημασίας γιατί ο ασθενής έχει ως μόνη επιλογή επιβίωσης τον τεχνητό νεφρό.
Η ογκεκτομή είναι μια μέθοδος που χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των ασθενών γιατί δεν είναι όλοι κατάλληλοι για αυτή τη μέθοδο. Επίσης κι αυτή μπορεί να γίνει ανοικτά ή ρομποτικά με ελάχιστη νοσηλεία.
Εναλλακτικά υπάρχουν και οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι όπως η κρυοθεραπεία ή η εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων. Αυτές είναι αποτελεσματικές σε μικρούς όγκους και δε χρειάζεται να γίνει καθόλου επέμβαση. Χρησιμοποιούνται μια ή περισσότερες ειδικές βελόνες οι οποίες εισέρχονται από το δέρμα κατευθείαν στον όγκο και τον καταστρέφουν με εφαρμογή ψύχους ή ειδικών κυμάτων.
Παρότι φαίνεται πως έχουν καλά αποτελέσματα στις κατάλληλες περιπτώσεις, χρειάζεται προσοχή στην επιλογή των ασθενών που θα εφαρμοστούν.
Σε προχωρημένα στάδια θα πρέπει να χορηγηθούν συστηματικές θεραπείες. Η αφαίρεση του νεφρού θα αφαιρέσει τον κυρίως όγκο και θα απαλλάξει τον ασθενή από πιθανά προβλήματα όπως αιμορραγίες, αιματουρία κλπ αλλά δεν αρκεί ως θεραπεία.
Στον καρκίνο του νεφρού η χημειοθεραπεία δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Αντίθετα, ανοσοθεραπεία ή άλλες νεότερες «μοριακές» θεραπείες εφαρμόζονται με πολύ καλύτερα αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις προχωρημένου καρκίνου του νεφρού η συνεργασία του ουρολόγου με έναν ογκολόγο είναι απολύτως απαραίτητη και σημαντική.
