Τι είναι η απόφραξη νεφρού;
Υδρονέφρωση καλείται η κατάσταση αυτή κατά την οποία το αποχετευτικό σύστημα του νεφρού έχει αυξηθεί σε μέγεθος λόγω του ότι υπάρχει σε κάποιο σημείο της ροής των ούρων απόφραξη κι έτσι αυτά αντί να αποβάλλονται, συγκεντρώνονται μέσα στον νεφρό το οποίο και διογκώνεται.
Ποια τα αίτια απόφραξης νεφρού – υδρονέφρωσης;
Συχνότερο αίτιο απόφραξης και υδρονέφρωσης είναι κάποιος λίθος ο οποίος δε χωράει να περάσει και να αποβληθεί στην κύστη, με αποτέλεσμα να σφηνώνει και να φράζει τη δίοδο των ούρων.
Οποιοδήποτε όμως αίτιο που εμποδίζει τη ροή των ούρων μπορεί να προκαλέσει υδρονέφρωση. Η απόφραξη μπορεί να εντοπίζεται στην έξοδο του νεφρού, στο σημείο δηλαδή που ενώνεται με τον ουρητήρα ή και σε οποιοδήποτε τμήμα του ουρητήρα. Πήγματα αίματος, τραύματα, στενώματα ή και εσωτερικοί όγκου του νεφρού ή του ουρητήρα μπορεί να φράζουν εσωτερικά των αυλό και να προκαλούν υδρονέφρωση.
Επίσης παθήσεις που βρίσκονται εξωτερικά του ουρητήρα όπως όγκοι, διογκωμένοι λεμφαδένες, συμφύσεις και φλεγμονώδη στοιχεία εντός της κοιλιάς μπορεί να πιέζουν και να φράζουν τον ουρητήρα ή τον νεφρό και να προκαλούν υδρονέφρωση.
Η υδρονέφρωση είναι μια σοβαρή κατάσταση και απειλητική για την υγεία του νεφρού. Όταν αυτή εμφανίζεται αιφνίδια συνοδεύεται από έντονο πόνο που προκαλεί η απότομη διάταση του νεφρού, γνωστό και ως κολικό του νεφρού. Όταν όμως το φράξιμο γίνεται προοδευτικά και η υδρονέφρωση εγκαθίσταται με αργό ρυθμό ο πόνος είναι πολύ ήπιος και μοιάζει πιο πολύ με αίσθημα βάρους στην περιοχή του νεφρού.
Ανεξάρτητα όμως του πόνου το πρόβλημα παραμένει εξίσου σοβαρό και στις δυο περιπτώσεις. Επειδή ο νεφρός δεν «ξεπλένεται» πλέον εσωτερικά καθότι τα ούρα λιμνάζουν, σε περίπτωση που εισχωρήσει κάποιο μικρόβιο μπορεί να προκληθεί βαρειά σηπτική κατάσταση με υψηλό πυρετό και νεφρικές βλάβες που να απαιτεί άμεση χειρουργική παρέμβαση.
Το βασικό πρόβλημα όμως στην περίπτωση της υδρονέφρωσης είναι ότι επειδή ο νεφρός είναι γεμάτος πλέον με ούρα, δεν μπορεί να παράξει άλλα καθότι δεν έχει χώρο να τα συλλέξει. Αυτή η διακοπή της παραγωγής των ούρων αν δεν αντιμετωπισθεί οδηγεί τελικά σε σημαντική βλάβη του νεφρού μέχρι και ολικής καταστροφής του.
Ποια η καλύτερη θεραπεία για την αντιμετώπιση απόφραξης νεφρού;
Η αντιμετώπιση, η οποία πρέπει να είναι άμεση, συνίσταται στην απομάκρυνση του αιτίου που προκαλεί το πρόβλημα πχ του λίθου, με τις μεθόδους που έχουμε στη διάθεση μας (λιθοτριψία, ενδοσκοπική αφαίρεση κλπ).
Σε περιπτώσεις που η αντιμετώπιση του κωλύματος δεν είναι εφικτή (πχ καρκίνος μη αντιμετωπίσιμος) ή σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει άμεσα, επιβάλλεται η παροχέτευση του φραγμένου νεφρού και η αποκατάσταση της ροής των ούρων ακόμα κι αν το κυρίως αίτιο δεν αντιμετωπισθεί.
Αυτό γίνεται με την τοποθέτηση ενός μικρού καθετήρα μέσα στον ουρητήρα που λέγεται pig tail και οποίος είναι αρκετά σκληρός ώστε να κρατάει τον αυλό του ουρητήρα ανοικτό και να μην εμποδίζεται η ροή των ούρων προς την ουροδόχο κύστη.
Τοποθετείται ενδοσκοπικά χωρίς τομές και εξωτερικά δε φαίνεται τίποτα. Εναλλακτικά μπορεί να χρειάζεται να γίνει παρακέντηση του νεφρού από το δέρμα της πλάτης και να μπει από εκεί ένας μικρός καθετήρας που όμως θα αδειάζει τα ούρα σε ένα σακουλάκι κολλημένο εξωτερικά στην πλάτη του ασθενούς.
Μια πιο ειδική περίπτωση είναι η υδρονέφρωση που παρατηρείται στην εγκυμοσύνη. Πέρα από τα αίτια που ήδη αναφέρθησαν όπως πχ η δημιουργία ενός λίθου, η ίδια η εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει υδρονέφρωση. Ακόμα και η διογκωμένη μήτρα μπορεί να φράξει τον ουρητήρα. Τα συμπτώματα είναι τα ίδια αλλά θα πρέπει να σκεφτούμε σε μια τέτοια περίπτωση και τους κινδύνους και για το έμβρυο.
Η αντιμετώπιση είναι λίγο πιο προβληματική γιατί λόγω εγκυμοσύνης έχουμε περιορισμούς στις απεικονιστικές μεθόδους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καθότι απαγορεύονται για λόγους ασφαλείας του εμβρύου.
Έτσι η τοποθέτηση ενός pig tail γίνεται πιο δύσκολη και χρησιμοποιούμε την ώρα της τοποθέτησης άλλα τεχνικά και απεικονιστικά μέσα. Συχνά αναβάλουμε την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος για μετά τον τοκετό και απλώς με τη χρήση του pig tail διατηρούμε τη δίοδο των ούρων ανοικτή.
Σε κάθε περίπτωση η συνεργασία με το γυναικολόγο είναι απαραίτητη για τη σωστή αντιμετώπιση της ασθενούς.
